Francis Ford Coppola

Ten film jest portretem jednego człowieka – istoty wyjątkowej, słynnej, może nawet wybitnej, a na pewno odznaczającej się na swoim małym polu, jakim jest podsłuch. Wydaje się być pełna sprzeczności – pracuje w końcu w zawodzie, przyjmuje zlecenia i podsłuchuje obcych ludzi, nagrywa ich na taśmę i sprzedaje. Nie obchodzi go, co jest na taśmie, zależy mu tylko na jakości nagrania. Sam tak o sobie mówi, scenariusz idzie na skróty kilkukrotnie, dając podobne kwestie do wypowiedzenia przez głównego bohatera. Później powie, że woli, aby zniszczyli mu mieszkanie w pożarze, niż żeby ktoś miał zapasowy klucz na taki wypadek. Sygnały i wskazówki są więc jasne, do nas należy złożenie ich w całość. Kim jest bohater? W co wierzy? I jaki większy obraz to tworzy? Wszystko to kręci się wokół historii pewnego nagrania, które w nieodpowiednich rękach może okazać się niebezpieczne. Jaka stoi za nim historia?

To nie jest recenzja, więc mogę sobie pozwolić na interpretację. A może to jednak jest integralna część zachęcania do seansu, czyli opis złożoności bohatera? To w końcu klucz do całej reszty wymowy filmu.

W moim przypadku przełom nastąpił podczas intymnego momentu w mieszkaniu. Wtedy uderzyło mnie, że to jest historia o człowieku świadomym. Żyjemy w końcu na świecie, gdzie to wszystko jest możliwe: inwigilacja, brak prywatności, nic nie jest więc już święte. Tak, bohater robi to, ale jednocześnie pilnuje swojej prywatności – do tego stopnia, że odrzuca wszystko, co mogłoby mu zagrażać, w tym intymne kontakty z drugim człowiekiem. Nikt o nim nic nie wie, tak właśnie on chce. O co z tym chodzi? Moim zdaniem: jest w tym najlepszy, aby to kontrolować. Czuje, że ma coś w tym do powiedzenia. Nie można z tym walczyć, każdy może się tym zainteresować, budować własny sprzęt i działać w tym zawodzie. Założyć komuś podsłuch, naruszyć czyjąś prywatność. To nie jest walka z niczym innym, jak nami samymi. To nie rząd ani dowódca, tutaj wróg nie ma kształtu. Nie ma w końcu wartości, których powszechne poszanowanie mogłoby kogoś powstrzymać, to tylko zabawa. I praca. Oni zrobią swoje, do niczego nie przykładają ręki. Ich nie można za nic winić (kolejny cytat).

Całość zyskała z czasem, wkraczając w przyszłość i erę Internetu. Jak żyć z tą świadomością? Ignorować ją, wszyscy w końcu tak robimy. Wszyscy mogą wyciągnąć telefon i nas nagrywać, po prostu tego nie robią. A jeśli się nie da zbyć problemu? Jeśli jesteśmy zbyt świadomi tego, co się wokół nas dzieje? Gramy w grę, chronimy siebie, oddalamy zagrożenie od nas. Godzimy się na samotność, niedocenienie, niezrozumienie. Nie mamy co liczyć na cokolwiek innego – nawet bliscy mogą nas zranić. Na takim właśnie świecie żyjemy. Jedynym sposobem, aby przeżyć, jest nie zwracać niczyjej uwagi, być nikim.

Kamera działa tak, jakbyśmy przyglądali się z odległości, w ukryciu. Czujemy to. Historia dziejąca się w niedopowiedzeniu, domyśle. Będą rzeczy, których nigdy nie poznamy. Całość powstała przed aferą Watergate, ale Coppola wiedział, że film będzie odbierany przez jej pryzmat – prawda jest taka, że film radzi sobie jako samodzielny twór, nie istnieje wyłącznie jako komentarz do czegoś innego. Reżyser miał powiedzieć, że to jego ulubiony film, wypuścił go w dniu swoich 35 urodzin. Jedyny oryginalny z tych, które zrealizował. Czuję, że chciał być mądrzejszy, niż faktycznie był w stanie. Nie wiem, w jakim stopniu celowe było użycie jazzu, jako muzyki celebrującej wolność i aktywne słuchanie. I jak dalece celowy był moment spowiedzi, w końcu wtedy bycie wysłuchanym przyniosło ulgę. Później bohater waha się sprawdzić figurkę religijną, jakby to było coś świętego i nietykalnego, ale nigdzie indziej w filmie nie jest to rozwijane, więc religia jest chyba tylko przykładem czegoś świętego. Czymś, co trzeba poświęcić, aby osiągnąć wolność. I nawet to nie pomaga. W tym wszystkim wydaje się być zawarta jakaś rozmowa o podsłuchiwaniu, że może przynieść też pozytywne skutki. Cóż, jakby było to nieco mądrzejszy film, to mógłby sobie na to pozwolić. Bez tego jest znakomitym dramatem osobistym, bardzo bliskim kolejnym pokoleniom ludzi.