Książki

Kocia kołyska – Kurt Vonnegut Jr. (1963) 4.5/5

Forma jak w Śniadaniu mistrzów, tylko brakuje obrazków. Bezczelność. Reszta się zgadza: króciutkie rozdziały (ich ilość jest niewiele mniejsza od rozdziałów – 230 stron podzielone na bodaj 130 rozdziałów), szybkie i skrótowe tempo, dialogi iskrzące się humorem oraz historia absurdalna i pełna kreatywnych analogii do cholera wie czego. Nawet nie będę wam zdradzać, czym jest tytułowa kocia kołyska – jednak nie ma kołyski ani kotów w tej opowieści. Jest za to człowiek piszący o nieżywym człowieku, który stworzył bardzo mocną bombę. Czyli to tak jakby Oppenheimer, ale nie on, tylko fikcyjny odpowiednik będący punktem wyjścia do prawdziwej podróży, jaką odbywa inteligentny człowiek przez tysiące lat ludzkości, pełen pesymizmu i cynizmu, widzący wszędzie oznaki nadchodzącej katastrofy.

Sam autor chyba krytykował ten swój pesymizm w „Śniadaniu…”, budował tam świat od zera. Tutaj w sumie niszczy go do zera, jeśli tyle mogę zdradzić. Nie od bomby ani kołyski, można w sumie powiedzieć: to było nieuniknione. I zamiast być poważnym na ten temat, to autor kpi aż do końca – wszyscy inni w końcu są poważni i nic z tego nie wynika, zostaje więc zabawa. Tylko nawet ta zabawa staje się smutna, jak scena erotyczna na końcu. Autor upycha mnóstwo krótkich obserwacji i przemyśleń na temat rzeczywistości, którą rozpoznajemy pomimo upływu czasu i innych czasów. A sama opowieść jest tu ciekawsza od symboliki i wszelkich detali w stylu broni ostatecznej, która topi się w temperaturze pokojowej. To książka o głupocie wierzeń, którą dobrze się czyta nawet wtedy, gdy człowiek jest świadomy głupoty wierzeń, ale nie czuć w tej satyrze spoufalania się ludziom, którzy myślą jak oni. Książka nie nazywa ich mądrymi. A wierzących nie nazywa głupimi. Mówi tylko ze zrozumieniem, jak łatwo jest wierzyć. Jak bardzo to pomaga. Jak bardzo tego niektórzy potrzebują. Szczególnie wobec wszechogarniającej autodestrukcji świata, trwającej od tysięcy lat i jakoś nie mogącej nadejść.

Myślę, że każdy bohater Vonneguta ma na pośladku wytatuowany napis „Dupa.” w języku polskim i z kropką na końcu.

Regulamin Tłoczni Win – John Irving (1985) 4/5

Wracałem z pracy i bez ekscytacji czytałem 15-20 stron przed snem. Nie myślałem przez cały dzień, że wrócę do tej historii, do Homera, do sierocińca, do Melony. Po prostu wstawałem od komputera, przygotowywałem sobie zioła do picia, myłem zęby przed snem i przypominałem sobie, że akurat czytam tę książkę. I ją czytałem. To historia o aborcji oraz sierocie, która idealizuje szefa sierocińca – wręcz z wzajemnością, ale też miłością oraz uczuciem takim generalnym. Sierota ma na imię Homer i wyrasta na zdolnego człowieka mogącego kontynuować jego dzieło: czyli przyjmowanie porodów oraz usuwanie ciąży, jeśli taka jest decyzja ciężarnej. Może też urodzić i oddać dziecko do sierocińca. Homer jest w tym dobry, ale uważa, że aborcja jest zła, więc szuka innej drogi w życiu.

Całość liczy te 600 stron i po przekroczeniu 200, kiedy Homer opuszcza sierociniec, czułem jakbym czytał epilog. Historia się skończyła, ta postać teraz będzie tutaj, tamta poszła tam, tamta zajmie się tym. I ten epilog trwa i trwa, jakby autor jeszcze chciał o czymś opowiedzieć, tylko musi chyba najpierw minąć trochę czasu. Irving umie pisać nawet o tym, jak farba schnie lub o umeblowaniu pokoju i co ono znaczy, więc z tym nie było problemu. Tylko potem i tak nagle skacze o 15 lat do przodu. Po co to wszystko? Ano, po telenowelę. Homer zakocha się z wzajemnością w kobiecie, która już ma partnera, ale kocha wszystkich, tamten partner pojedzie na wojnę i umrze, więc ona może być z Homerem, Homer zrobi jej dziecko i ona urodzi, partner jednak okaże się żywy i wróci, ożeni się z tamtą i wszystko będzie tajemnicą… Anglicy mówią na to „cluster fuck of a mess, this is”. No i po co to wszystko, pytam. Naprawdę nie kupuję tego, że Homer wchodzi w związek z dosłownie każdym, kto mu wpadnie do oka, bez żadnego oporu lub starania się. Bez jaj, nosi przy sobie jej włosy łonowe, ona się o tym dowiaduje… I nic, spoko, luz. Ta książka (i chyba pozostałe Irvinga też) mają w sobie ten pierwiastek „życia fantazją, która nie ziściła się w życiu” (oraz fetyszem do kobiet przy kości), ale tutaj jest to szczególnie wyraźne. I nie było w tym żadnej innej wartości.

Dopiero gdy mija 530 stron i Homer zaczyna rozmawiać ze swoim dorastającym synem o masturbacji, to dopiero czułem, że autor dobrnął do celu. Opowiedzieć jak sierota wychowuje sierotę. To było celem tej książki. Z tą teorią trochę się kłóci fakt, że owe dojrzewanie dziecka jest przeskoczone we wspomnianym „15 lat później”, ale no. To najlepsze, co mogę napisać o tej książce. I gdybym miał robić adaptację na film, to zacząłbym właśnie od nauki masturbacji. Ostatnie sto stron. Wtedy rozmawiają o partnerkach Homera, pojawia się Melony i z tego punktu widzenia jesteśmy zaangażowani w rozwój wydarzeń. Podczas lektury na tym etapie już tylko brnąłem do końca, kiedy to Irving bez zaskoczeń porusza czułe struny i jest wręcz żal, że tak wygląda finał, że tak kończy się znajomość tych ludzi. Można się wzruszyć. Nie pierwszy raz zresztą przy tym tytule, tylko i tak nie mam zamiaru czytać tego drugi raz.

Joker: Operacja specjalna – Keisuke Gotou & Satoshi Miyagawa (2024) 2,5/5
Pożyczyłem. Nawet nie wiedziałem, że o wychowywaniu dziecka. Tym bardziej, że tutaj Batman wpada do kadzi z płynem odmładzającym, przez co cofa się do bycia brzdącem. Joker jest tego światkiem i biorąc pod uwagę, że bez Batmana to nie zabawa, postanawia je wychować na Batmana. Tak, Joker jest ojcem Batmana.

Kreska i zachowanie bohaterów pasuje do mangi, więc postać wyraża nagle emocje w określony sposób, bo chyba już za długo nie stał nagle i nie krzyczał z powodu jakiejś drobnej niedogodności. Trochę słabo mi to pasuje do tych person, które w końcu znam z różnych wydań. Fabuła to nic specjalnego w pierwszym zeszycie: Joker nie może spać i nie wie, czemu dziecko płacze. Baba wpada w odwiedziny i trzeba ą wyprosić. Dziecko obraca się na brzuch i jest radość. Trzeba się zapisać do żłobka. I tak dalej. Joker nikogo nie torturuje, jedynie o tym myśli i w końcu nic nie robi. Gackowi chce kupować mroczne rzeczy. Tyle jeśli chodzi o wykorzystanie materiału źródłowego.

Jest w tym potencjał, ale póki co nie będę ani polecać lub odradzać. Ot, tytuł zrobiony na zamówienie, po którym nie czuję żadnej artystycznej inicjatywy.

Batman: Trzech Jokerów – Jason Fabok & Geoff Johns (2021) 3.5/5
Joker w jednym momencie popełnia trzy zbrodnie w różnych częściach miasta. I jest tam osobiście. Co to znaczy? Ilu tak naprawdę jest Jokerów? A może ktoś się podszywa? Batman, Robin i Bat-Girl stawiają im czoła. Oraz swoim niełatwym, niejasnym relacjom oraz roli superbohaterów.

Dobra fabuła, osadzona mimo wszystko w kanonie przygód Batmana (chociaż tutaj spotkanie Jokera i Barbary Gordon ma inny skutek). Kreska dobra, angażująca opowieść o czymś więcej… Tylko piszę te słowa jakiś miesiąc po lekturze i już ledwo co pamiętam. Poza tym, że takie miałem wrażenia po seansie – bo fabuła wstępnie wydaje się naciągana, ale jednak do finału zyskuje moje zaufanie. I końcowa myśl jednak zostaje. Relacja Batmana i Jokera zawsze była niestandardowa, a tutaj… Jeszcze bardziej to pogłębiono. Znaczy: tożsamość Jokera jest zagadką, a tutaj Batman przyznaje, że poznał ją bardzo szybko. I zna ją od dawna. Jest w tym coś… Przeszywającego.

Niezwyciężony – Stanisław Lem (1964)