To jest chyba książka, o której każdy ma wyrobione już zdanie przed czytaniem – w tym sensie, że cokolwiek kto coś napisze lub powie nie zmieni tego, czy dana osoba planuje lub zdecydowała nigdy nie czytać „Infinite Jest”. Przynajmniej ja tak miałem – nawet po podejściu do innych, podobnych tytułów i odbiciu się od nich, chciałem samemu zobaczyć, jak to jest czytać tę książkę. Samodzielnie się z nią zmierzyć. I dostałem ją jako prezent pod choinkę – i wymyśliłem, że przeczytam ją przez rok. To wychodzi jakieś 4 strony dziennie. Ostatecznie nie trzymałem się tego pomysłu, bo nie sprawdził się w praktyce, a czytać chciałem, więc dopiero w okolicy sierpnia – kiedy już zaliczyłem wszystkie inne tytuły, które miałem zaplanowane na ten rok* – zacząłem czytać na poważnie. A tak naprawdę na poważnie wziąłem się w okolicy października, kiedy to stwierdziłem, że chcę skończyć czytać przed urlopem. Na urlop chciałem wziąć książkę, a że nie będę woził kilkukilogramowej książki i nie chciałem przerywać lektury IJ, to musiałem ją skończyć. Wtedy oznaczało to lekturę 14 stron dziennie i często czytałem więcej.

Warto napisać wprost – to bardziej 2000 stron, bo czcionka jest drobna i w porównaniu do innych książek czułem, jakbym czytał coś o wiele grubszego niż 1012 stron, z których składa się zasadnicza lektura.

Więc przeczytałem. I jak widać powyżej, umiem naśladować bezbłędnie lanie wody i pisanie nieistotnych rzeczy. Coś innego mi dała ta lektura? Nie. Nie jest tytułem, który zmienia życie i jest źle napisanym tytułem. Że jest celowo napisana źle nie zmienia faktu, że to nadal jest źle napisana książka. Źle nie znaczy brzydko czy grafomańsko, bo to jednak cudownie napisane i jest tutaj wiele pięknych momentów – jeśli jednak czytelnik nie pamięta, co czytał dzień wcześniej – jeśli rozumie bezbłędnie co przeczytał i nie wie, po co to przeczytał, ani jaki jest tego rola w całości – jeśli każdy dialog brzmi tak samo i nie idzie rozróżnić dwóch różnych dialogów ze strony 200 i 800 – jeśli całość ugina się od zabiegów celowo utrudniających zrozumienie oraz dekoncentrację** – jeśli cały czas mam wrażenie, że coś jest napisane wyłącznie jako ćwiczenie pisarskie, a nie zabieg stylistyczny mający coś dać****** – i tak dalej – to jest to źle napisana książka. Odrobiłem pracę domową i zapoznałem się z licznymi opiniami pozytywnymi o tej książce: nikt nie umie przekazać o niej niczego poza tym, że to wspaniała książka. Fani mają problem z umieszczeniem jakiegoś momentu w jakimś kontekście, gdy mówią o czymś, co miało miejsce po… I nie są w stanie tego dokończyć. Nie pamiętają i nie wiedzą, co się działo wcześniej i później, co prowadziło do tego momentu ani jaki on przyniósł skutek. To moment oderwany i ja również będę ten moment chwalić. Nie mam jednak zamiaru udawać, że to czyni z tej książki coś więcej.

Kolejna rzecz – czytając ją a czytać o niej to dwie różne rzeczy. Mam na myśli, że np. tenis pełni dużą rolę, a raczej zajmuje dużo miejsca w tej książce. Jest tak, ponieważ autor grał w tenisa, ale takowa myśli nie przeszłaby mi przez głowę ani razu, gdybym nie przeczytał o tym w posłowiu.

I finalnie – to lektura z której czułem, że autor bardzo chciał pisać. Tylko nie miał o czym, więc pisał bardzo dokładnie i bogato o tych dwóch-czterech rzeczach, o których miał co napisać. Coś na kształt przesłania, morału lub treści, jeśli takowa tutaj jest, jest bardzo proste. Tak proste, że pewnie każdy człowiek sam do tego doszedł w swoim zakresie i nawet nie myślał, żeby się z tym kimś podzielić. Chodzi o zagrożenia hedonistyczne i umiejętność ograniczenia rozrywek, żeby nie zastępowały one życia. Nawet nie ma tutaj szczególnej analizy tego ani solucji lub porady, diagnozy czy też faktycznego rozwiązania, jak dać czytelnikowi powód, aby żyć. Wręcz przeciwnie***. Jest tylko kilkanaście (?) wątków w zasadzie o tym samym, jak różne postaci wchodzą w nałóg i teraz są w dupie. Bardzo dużo tutaj opisów wewnętrznych przemyśleń i przeżyć, wszystkie mówią jednym głosem. I tak, to jest zabawne oraz wspaniale napisane, proszę o tym pamiętać.

Tylko koniec końców to przede wszystkim książka, która ma tysiąc stron. Jest tym z całą pewnością. To się dobrze czyta, ale tylko ze względu na obcowanie z tego rodzaju językiem. Nie chodzi tutaj o to, żeby tę książkę ukończyć albo żeby coś wyciągnąć z lektury. Możecie czytać od początku, od środka albo i w ogóle, zadowalając się losowymi fragmentami.

Moja rada: otwórzcie na stronie 820***** i zacznijcie tam czytać. Aż do końca, a potem od początku. Pewnie i tak wiecie, że rozdział pierwszy chronologicznie pierwszy nie jest. DFW miał mieć blok pisarski, a po jego pokonaniu miał wprowadzić w zakończeniu nową postać. Czuć tę różnicę w pisaniu i ostatnie 200 stron można nazwać nawet dobrze napisanymi w tradycyjny sposób.

Momenty: sześciostronicowy monolog o czekaniu na narkotyki; jak z rodzicami młody naprawiał bodaj łóżko (jak idealnie oddano to poczucie, gdy jesteś mądrzejszy, ale mają ciebie za idiotę i uważają, że milczenie jest wyczerpującą odpowiedzią, żebyś sam się zamknął i uważał za idiotę); cały fragment o fascynacji MASH; opowieść o tym, jak kradł wódkę od matki, żeby miała mniej do picia; i ostatnie 200 stron, kiedy równolegle są prowadzone trzy wątki, ale tylko dwa mają znaczenie – począwszy od Hala, jak trafił na złe spotkanie, oraz twarzy, która przymarzła do okna. I potem ten chłop leżący w szpitalu, będącego przekonanym, że lekarz masturbował się myśląc o pielęgniarce.

Powyższe wrażenie, które nie są opinią ani recenzją, należy czytać przez minimum 45 minut i następnie rozpocząć czytanie od nowa.

W temacie tłumaczenia… To jest jedna z tych pozycji, o których człowiek nie wie, czy popełniono błąd, czy to jest decyzja artystyczna. Więc nie wiem, czy uparte nazywanie Norma z „Cheers” Nomem jest którymś z tych. Może to błąd w tłumaczeniu? Ze trzy literówki faktycznie znalazłem, kiedy płeć jakiejś postaci jest źle odmieniona. Poza tym ludzie narzekają na tłumaczenie, że to nie jest to samo, bo np. pierwsza linijka powieści jest odpowiedzią na pierwszą linijkę Hamleta, co się „Między słowami”. Reszta chwali tłumaczenie, że w ogóle jest – i jest naprawdę dobre.

*większość z nich**** miała okolice 200 stron, czego nie planowałem
** jest tutaj np. pod koniec taki moment, że bohaterowie oglądają film i wspomniany jest tam aktor, którego nikt nie pamięta. Pod koniec jest filmografia reżysera tego filmu i jest tam wymieniony ten aktor z nazwiska. I co? Nic, ale wraz z Internetem przyszła możliwość wyszukiwania tego nazwiska i najwyraźniej dwa razy ten aktor pojawia się wcześniej. Więc teraz chyba możemy sobie poskładać, że taki był wtedy i skończył jako aktor. Czy coś, nie wiem. To naprawdę najgorszy sposób na pisanie, jaki jest.
*** Jak na pozycję, która krytykuje np. fanbojowanie serialu MASH i życie każdym odcinkiem oraz tworzenie teorii spiskowych wokół detali, największym żartem jest fakt, że dzisiaj samo IJ jest właśnie taką pozycją, której ludzie dedykują swoje życie, czytają ją w kółko, rezygnując z życia i odkrywając właśnie miliony detali, które ostatecznie… Chyba dają tylko tyle, że mają uświadomić: „poświęciłeś życie na to wszystko i co ci z tego przyszło? Ogarnij się, idź na dwór czy coś”.
****tutaj autor wymienia te książki oraz ilość stron, ale mnie się tego nie chciało zrobić.
*****autor nie jest pewny, czy numer strony się zgadza. Ja też nie jestem pewny. I nie mam kogo spytać. Jestem sam.
******np. monolog pisany przez 15 stron bez jednego znaku interpunkcyjnego. Nie pomaga to się wczuć w zrozumienie tego, co ktoś mówi, nie oddaje emocji, nie pozwala się postawić w roli słuchacza ani mówiącego. Jesteś jedynie czytelnikiem eksperymentu literackiego. W tym momencie wszystko naprawdę zostało zrobione źle – z wyjątkiem tego, że sam monolog jest napisany sprawnie.