Nowe Horyzonty 2016

Dziewczyna zaraz ma podejść do pisania matury, od której zależy czy dostanie stypendium i będzie mogła wyjechać do UK na studia. Dzień wcześniej jednak zostaje napadnięta, prawie zgwałcona, więc do egzaminów podchodzi roztrzęsiona i z ręką w gipsie. Ma nawet wątpliwości, czy w ogóle chce podchodzić. Jej ojciec uruchamia plątaninę układów, wyświadcza różnym ludziom przysługi, by zapewnić córce wysoki wynik na testach, zapewniający jej miejsce na uczelni.

Zachwyca mnie ilość warstw, jaka w tym filmie jest. Jest oczywiście ta podstawowa, z bólem wywołanym przez napaść, ale potem dowiadujemy się też, że ojciec ma kochankę, a jego córka chłopaka, z którym nie chce się rozstawać. Na to nakłada się obraz współczesnej Rumunii, która jawi się jako kraina opuszczona przez dobrych ludzi. Nie ma tu nadziei, stąd trzeba uciekać. Słyszymy historię rodziców, którzy tu wrócili w ’91 roku myśląc, że coś się zmieniło. Okazało się, że jest tylko gorzej. Nie chcą tego dla swojego dziecka, więc praktycznie zmuszają ją, by uciekła. Ta jednak wciąż ma wątpliwości, a ich tylko przybywa, gdy widzi, jak jej tata robi przekręty, by ona mogła oszukiwać na maturze. Bo wszyscy oszukują. Tym samym dochodzimy do najważniejszego dla mnie poziomu tej opowieści, czyli napięcia w życiu młodej osoby, która już teraz musi podjąć decyzję, która wpłynie na całe jej życie. Wszyscy wokół mówią jej jedno, a głos wewnętrzny dyktuje coś innego. Ten konflikt tylko narasta i pogrążamy się w panice, że nie ma czegoś takiego jak „dobre rozwiązanie„. Wszystkie te poziomy przeplatają się w „Egzaminie” w prawie każdej scenie. Dramaturgiczna perełka!

Siedem osób w średnim wieku spotyka się na kolacji. W trakcie rozmowy pojawia się temat prywatności i tego, że nikt nie ma nic do ukrycia. A więc zaczynają grę, polegającą na tym, że kładą swoje telefony na stole i gdy do kogoś przyjdzie wiadomość albo połączenie, to wszyscy się z nim zaznajamiają. Na najbliższe kilka godzin nie ma żadnych tajemnic w tej grupie ludzi znających się od lat. Nastroje szybko się zmieniają, a wszystko to przy użyciu cudownej ilości żartów. Wszystkie trafiały w mój gust, śmiałem się cały czas, a widownia na Nowych Horyzontach miejscami rechotała tak głośno, że nie mogłem czytać napisów. Mam tutaj dwa ulubione momenty: pierwszy to chwila fałszywego kłamstwa, które zostaje pociągnięte dalej by wydobyć więcej prawdy z pozostałych osób. Cholernie inteligentny moment. Drugim jest zakończenie, bardzo przewrotne i zaskakujące. Nie spodziewacie się go. Jedyny minus z mojej strony to muzyka, pozbawiona subtelności. Gdy ma miejsce moment obyczajowy i poważny, to WIECIE o tym, co najmniej na kilka minut wcześniej. Niemal psuje to całą scenę, zagraną i napisaną wybornie. A poza tym? Jeśli już, to może wam nie pasować takie poczucie humoru. Jeśli lubicie francuskie komedie w stylu „Bazyla. Człowieka z kulą w głowie” albo „Święty Mikołaj to śmieć” to i ten wam podejdzie.

Opowieść o kobiecie, która miała takie beznadziejne życie (bili ją, wyszydzali, była samotna), że postanowiła to odreagować, rozjeżdżając 20 ludzi ciężarówką i domagała się za to kary śmierci. Cały film jest fabularną opowieścią o tej postaci. Twórców interesowała samotność i krzywda, jaką jej wyrządzono, oraz to, iż zdecydowała się akurat na to, co zrobiła. Sama produkcja jest bardzo klarowna. Każdy kadr wypełnia przestrzeń i cierpliwość, dodają one te małe fragmenty do całości, budując ją aż do końca. Na minus zbyt poprawny wydźwięk. Mogę jeszcze zrozumieć wyraźne pokazanie, że twórcy nie popierają decyzji Hepnarowej, ale kilka monologów wyjaśniających w podobny sposób, dlaczego do tego wydarzenia doszło… Mogli sobie to darować.

Mamy tutaj opowieść o spotkaniu rodzinnym, do którego dochodzi, gdy liczna familia zbiera się na stypie. Kłócą się, jest harmider, cały czas dochodzi do jakiegoś nieoczekiwanego zwrotu akcji. Widownia cały czas się śmiała, było dobrze. Całość wyreżyserowana, zagrana i napisana jest doskonale – jakbyście weszli do swojej rodziny. Jednym słowem, „Sieranevada” to trzydziestosekundowy żart ze „Scrubs” o dysfunkcjonalnej rodzinie, ale rozciągnięta do trzech godzin. Problem polega na tym, że gdy połowa dialogów wywołuje głęboki śmiech, to po usłyszeniu drugiej połowy ma się ochoty rozmazać tych ludzi na podłodze. Albo wyjechać daleko za granicę, byle tylko dzielił was co najmniej jeden dodatkowy kraj. Za samo urządzeniu palarni w kuchni należą się baty i emerytura na galerach, ale ci ludzie byli po prostu toksyczni w każdych drobnych kwestiach. Nieprzyjemni, chamscy i obleśni. Rumunia, Polska, co za różnica? Wiecie więc, o czym mówię. Nie chciałem z nimi przebywać w jednej sali kinowej. Z drugiej strony… Taka prawda. Ten film niczego nie fałszuje. A to oznacza, że tacy ludzie też musieli się pojawić. „Sierenevada” zapewne spełnia tu rolę demaskacji rumuńskiego społeczeństwa, które nie może zakopać topora wojennego nawet na stypie. Za to gwiazdka w górę.

Singapur zachęca ludzi, by ci przemyśleli jeszcze raz temat kary śmierci. W tym kraju to ważna kwestia, bo 70% społeczeństwa ją popiera, i wymierza się ją nie tylko za najcięższe zbrodnie. Ot, wystarczy handlować narkotykami i już idziesz na stryczek.

„Praktykant” to zniuansowana i wysublimowana opowieść od reżyserów i scenarzystów będących przeciw karze śmierci, starający się przebić do świadomości społeczeństwa mającego inne poglądy. Temat został podjęty od innej strony, mianowicie: kata. Osoby, która wcale nie jest diabłem. Wręcz przeciwnie – są normalni, żartują, a ze swojej pracy są wręcz dumni. Drugim ważnym czynnikiem jest opowiedzenie tutaj o tym, czego w Europie nie do końca jesteśmy świadomi, czyli jak taka kara śmierci wpływa na ludzi. Między innymi na dzieci skazanych, tworząc tym samym pętlę złej energii.

Film-eksperyment. Aktorzy przyszli do reżysera, mając już gotowe postaci. Ten z kolei wymyślił sobie, że wszystkie sceny będzie nagrywać tylko raz, bez dubli. Zamknęli się w mieszkaniu na dwa tygodnie i zaczęli kręcić bez większego scenariusza. Materiał podjęli wstępnemu montażowi, wyszedł film trwający trzy godziny. Potem zaczął się montaż właściwy, gdy próbowali z tego zrobić produkcję „o czymś„. Wiele wątków drugoplanowych poszło do kosza, podobnie losów postaci. Na pierwszy plan wyszedł temat aborcji i dwójki kochanków posiadających dziecko, którego nie do końca chcą zachować. Co z tego wyszło? Znakomity tytuł, ot co. W ogóle nie czuć tego zaplecza, o czym pisałem. To wydaje się znakomicie napisane. Wiele zdradzać nie będę, ale wyszedł film ponury i wyraźny, jednak nie jest on dołujący. Wspomniane wydarzenia z planu wyjaśniają jednak, czemu film podejmuje określone tematy, nie mając o nich wiele do powiedzenia. „24 tygodnie” na temat aborcji są lepsze. To jednak nie wszystko, co znajdziecie w „Nieprawych„. Oj nie!

Surrealistyczny tytuł, który można zrozumieć. Dotyczy dorastania. Oglądałem z przyjemnością.

W kolumbijskiej dżungli czają się bestie. Sieją postrach wśród mieszkańców interioru. Zabijają bezbronnych ludzi, nie oszczędzając kobiet i dzieci. To żołnierze formacji paramilitarnych, którzy pozostawiają po sobie opustoszałe wioski i rozpacz ocalonych. Felipe Guerrero portretuje trzy kobiety pod presją, na których życiu odcisnęły piętno wojny gangów. Pierwsza z nich nie zastaje nikogo żywego w rodzinnej wiosce, druga znosi brutalność jednego z siepaczy, trzecia jest członkinią bojówki.

„Mroczne bestie” są pozbawione dialogów w taki sam sposób co kino Bartasa. Ludzie mówią coś, ale w obcym języku i nie jest to przełożone na jakiś znany nam język, więc traktujemy to, jak słowa w piosenkach. Nie słyszymy ich. Ogólnie to podoba mi się taka praca, tylko jest tu jeden problem: nie miałem powodu, by samemu to rozgryzać, ponieważ opis wystarcza. Znacie opis, znacie cały film. Podczas seansu nie miałem nawet zbytnio ochoty, by podziwiać i zastanawiać się, jak to zostało osiągnięte, albo czy ja bym to zrozumiał, gdybym nie czytał opisu. Widownia na sali odpłynęła i ja razem z nimi. Ale nie zasnąłem!

Kobieta dostaje kwiaty, ale nie wie od kogo. I w zasadzie trudno mi teraz napisać coś więcej, ponieważ jest to film dosyć oszczędny. Niewiele się dzieje, przesłanie szybko złapać, a film trwa, trwa i trwa… Spokojnie mógłby trwać z godzinę zamiast stu minut. Niemniej, podoba mi się ten hiszpański (baskijski) humor, konstrukcja fabularna i morał: warto kupować kobietom kwiaty, bo wtedy dzieje się magia.

Bracia Dardenne znajdują gatunek filmowy w życiu ludzkim. „Nieznajoma dziewczyna” toczy się jak standardowa produkcja tych reżyserów, ale jednocześnie można tu dostrzec prawidła filmu noir, a nawet film gris. Młoda lekarka ma wyrzuty sumienia, ponieważ olała wezwanie o pomoc – ktoś zadzwonił do jej kliniki, gdy ta była dawno zamknięta, takie rzeczy powinno się ignorować. Tutaj jednak sprawy potoczy się inaczej i kobietę znaleziono martwą. Czyja to była wina?

Podoba mi się balans w tym filmie, między życiem a fikcją, w której zazwyczaj tacy bohaterowie podejmują śledztwo. W „Nieznajomej dziewczynie” bohaterka pokazuje tylko zdjęcie nieznanej kobiety, która wtedy dzwoniła do jej kliniki. Została pochowana jako odpowiednik Jane Doe. Nikt jej nie zna i nikt nie wie, kim była. A takie pokazywanie zdjęć potrafi doprowadzić do różnych rzeczy. Lekarz spotka na swojej drodze ludzi z mrokiem w duszy, robiących rzeczy, których nie chcielibyśmy widzieć, jak to robią. Każdy coś ukrywa. To z pewnością zaleta.

Na minus „Nieznajomej…” zaliczam pewną scenę z demolowaniem samochodu, jak i zakończenie, w którym morderca sam się zgłasza, wszystko wyznaje, opowiada i jeszcze oddaje się w ręce policji. Mało to satysfakcjonujące.

Tytułowa postać zniknęła kiedyś na pięć lat. Przestała tworzyć. Co wtedy robiła? Cóż… O tym ten film nie jest, ale opowiada za to historię dziennikarza, który chciał się wykazać, więc zaczął męczyć pana Davisa o wywiad, czemu ten milczy. Wynikło z tego niezłe zamieszanie, uzupełniane jeszcze retrospekcją artysty, w której pokazano, jak poznał swoją ukochaną. Sama opowieść jest naprawdę udana – dynamiczna i z jajem, postaci nie dają sobie w kaszę dmuchać, i jest między nimi chemia. Początkowo negatywna, z czasem jednak uczą się przebywać w tym samym pomieszczeniu. Oglądałem ich z przyjemnością. Najważniejszy jednak jest styl tego filmu, ponieważ Cheadle okazuje się radzić wyjątkowo dobrze z drugiej strony kamery. Czuje obraz, czuje kadr. Jego opowieść jest pomysłowa i elektryzująca. Środki wyrazu zastosowano z głową, by uatrakcyjnić ten film. Oglądałem z przyjemnością.

Podczas wczorajszego seansu Ja, Olga Hepnarowa obok mnie usiadł pewien mężczyzna. Okazało się, że to reżyser właśnie Floating on Fire. Nie miałem o tej porze nic ciekawego do oglądania, więc zagadałem, by mnie zachęcił do swojej produkcji. Zrobił to i obejrzałem. Jego dokument średniometrażowy opowiada o artystce, która zbudowała konstrukcję z szuflad, by upamiętnić huragan Katrina. Ten projekt był potem pokazywany na całym świecie, również we Wrocławiu (w 2010 roku). Po tylu latach jednak trzeba było go zniszczyć, a dokument prezentuje przygotowania do tego. Naprawdę jestem zadowolony, że poświęciłem na obejrzenie go 50 minut, bo rzadko widuję poważnych artystów. Ludzi, którzy tworzą dla innych ludzi, i są przez nich nie tylko rozumiani, ale faktycznie im pomagają. O zakończeniu projektu opowiadano w wiadomościach, a obywatele przyszli osobiście na to wydarzenie.

„Floating on Fire” obejrzałem na pokazie kilku tytułów pod wspólnym szyldem „Powiększenie – zestaw 3”, w skład którego wchodziły dwa teledyski („Skalpel – Switch„, „Italiano„, ten drugi nawet ciekawy) oraz jeden krótki eksperyment filmowy („To mija czas / As Time Goes By„, bawiący się czasem ekranowym) i jeden krótki żart filmowy („Hominism„, w którym chłop np. bierze prysznic w wannie, a potem wychodzi, wyciera się, marze sprejem na kafelkach CHWDP i wtedy następuje cięcie).