Reżyserzy jednego filmu (ale zrobili ich więcej)
Tytuł trochę mylący na rzecz bycia krótkim - niektórzy z tych ludzi zrobili więcej niż jeden film, który widziałem. Czasami nawet więcej niż jeden, który lubię. Generalnie to jest lista ludzi, którzy zrobili za mało filmów, aby klasyfikować ich do mojego rankingu reżyserów (m.in. 5 filmów, które oglądałem), a zrobili co najmniej jeden tytuł, który oceniłem wysoko. I łapię się na tym, że zapominam oraz przypominam sobie o tym i tamtym, a w ten sposób chcę ich wszystkich "mieć pod ręką". I już teraz parę rzeczy o nich się dowiedzieć, jeśli takie są.
Nie chciałem szukać za bardzo, więc poniżej są głównie rzeczy z Wikipedii, dlatego zacznę od własnych wniosków zbiorczych: po pierwsze, losy ludzkie w biznesie filmowym na początku były dzikie – zakręciłeś się tam i w końcu robiłeś film. Po drugie: początkujący filmowcy mieli przekichane. Nie tylko musieli tworzyć sztukę, która nie istniała, ale jeszcze stawili wtedy czoła dwóm wojnom światowym. Wielu z nich mordowało ludzi (podczas pierwszej) albo uciekało z kraju (przed drugą) i udawała się na tułaczkę do Paryża, Londynu i w końcu do Hollywood. Bogu dzięki za Hollywood.
Aha – w związku z duża ilością nazwisk i małą ilością czasu, w tym wpisie będzie tylko o ludziach urodzonych w XIX wieku. Niech będzie, że XIX wiek kończy się na 1899 roku.
Niech będzie, że XIX wiek kończy się na 1899 roku.
Robert Wiene (1873 – 1938) Niemiec urodziny we Wrocławiu. Zaczynał jako prawnik, zanim w 1908 roku przeniósł się do Wiednia i zaczął prowadzić „theatre company” (nie jestem pewny, jak to tłumaczyć). Był aktorem, scenarzystą, w końcu reżyserem. Ostatni film z 1933 roku został zakazany, gdy Naziści osiągnęli sukces wyborczy i zaczęli robić kłopoty Żydom. Wiene niekoniecznie nawet był z całą pewnością Żydem, ale no, już było zaklepane, więc tak zostało. Miał propozycję uciec do Węgier, był w Londynie i skończył w Paryżu, gdzie z Jeanem Coctaou próbował zrealizować dźwiękowy remake Caligariego. Zmarł na raka w trakcie robienia ostatniego filmu, dokończył go przyjaciel: Robert Siodmak. Lubię: wiadomo co.
1. Gabinet doktora Caligari
2. Ręce Orlaka
Fred Niblo (1874 – 1948) Amerykański reżyser i aktor, pierwsze 20 lat aktywności artystycznej występował na scenie i prowadził monologi, w 1912 roku wylądował w Australii, kręcił tam filmy (pierwszy: 1916) i w końcu trafił do Hollywood, gdzie w 1918 roku zaczął kręcić filmy z USA oraz drugi raz ożenił się i byli razem do śmierci. Ostatni film zrobił w 1932 roku. Lubię: Ben-Hur
Wallace Worsley ( 1878-1944) Amerykański aktor do 1915 roku, potem reżyser od 1918 roku. Miał dwoje dzieci, też pracowali w filmie, żona była Julią w pierwszej pełnej filmowej adaptacji „Rome i Julii z 1911 roku,. Tylko kilka filmów ma jakieś głosy na IMDb, ostatni zrealizował w 1928 roku. Najbardziej znany z „Dzwonnika z Notre Dame” (1923) z Lonem Chaneyem Sr. (pierwsza duża adaptacja tego utworu), ja zaskakująco mocno polubiłem jego „Karę” z 1920 roku. Bardziej niż bardziej znany z tego roku obraz Roberta Wiene’a.
1. Kara
2. Dzwonnik z Notre Dame
Herbert Brenon (1880 – 1958) Irlandzki reżyser, w 1882 przeniósł się do Londynu – tam odebrał edukację. W 1896 roku wyemigrował do Stanów, obywatelem został w 1918 roku. Pracował w studiu filmowym, zaczynał od drobnych robótek, by potem zacząć pisać scenariusze i montować. W 1911 roku pierwszy raz reżyserował, w 1913 roku przeniósł się do Anglii i tam tworzył. Po kilku latach wrócił i przenosił się między studiami. W 1904 roku ożenił się, w 1906 miał syna. Lubię: Laugh, Clown, Laugh.
Erich von Stroheim (1885 – 1957) Austriacki reżyser, który uniknął służby wojskowej poprzez ucieczkę do Stanów w 1909 roku, gdzie wciskał na początku kit, że jest arystokratą. Zajął się handlem i tak trafił do Hollywood w 1914 roku, gdzie zaczął od bycia kaskaderem i konsultantem od spraw niemieckich, w 1915 roku zaczął być aktorem, w 1919 roku reżyserem. Nie dał rady skrócić swojej „Chciwości” do wymaganych przez producentów trzech godzin, to mu zabrali ten film i ktoś inny go zmontował, co było początkiem długiej serii odsuwania tego reżysera od jego produkcji. Po 1929 roku był głównie aktorem, po zagraniu w „Bulwarze Zachodzącego Słońca przeniósł się do Francji, gdzie miał sławę za swoje filmowe dokonania. Pisał, próbował tworzyć filmy. W 1939 roku ożenił się trzeci raz (urodziła się w 1916 roku), byli razem do śmierci.
1. Chciwość
2. Szalone żony
3. Nie pożądaj żony bliźniego swego
Paul Leni (1885 – 1929) Był niemieckim malarzem już w 1900 roku, studiował Sztukę w Berlinie, pracował w teatrze przy scenografii. W 1913 roku zaczął tworzyć scenografię do filmów, podczas wojny zaczął reżyserować. W 1927 roku zaproszono go do pracy w Stanach, gdzie zrobił kilka filmów i nie mył zębów. Po zakażeniu wdała się sepsa i zmarł. Lubię: Człowiek, który się śmieje
Fred C. Newmeyer (1888 – 1967) Od 1911 roku do 1913 grał zawodowo w baseball, od 1914 roku był aktorem. Nakręcił liczne krótkie i pełne metraże komediowe z Our Gang oraz Haroldem Lloydem, ostatni stworzył w 1937 roku. Po karierze reżyserskiej uczył w liceum. Lubię: Jeszcze wyżej
Sam Taylor (1895 – 1958) Zaczął tworzyć w 1919 roku, skończył w 1944 (chociaż ten ostatni film wyszedł po wojnie). Lubię: Jeszcze wyżej
1. Jeszcze wyżej
2. Szalone żony
3. Girl Shy
4. Hot Water
5. Numer, please?
6. Get Out and Get Under
6. Never Weaken
Marcel L’Herbier (1888 – 1979) Francuski reżyser, wszechstronnie wykształcony (prawo, teoria muzyki, literatury). Baba strzeliła mu w serce i przeżył (sobie też i przeżyła), ale stracił poczucie w jednym palcu. Inna baba zabrało go na The Cheat (1915) DeMille’a i to obudziło w nim miłość do niemego kina. Z trzecią babą się ożenił, bo mieli tak samo na imię. Nie mógł iść do wojska przez ten palec, więc poszedł do fabryki szyć mundury. Chciał służyć i w końcu poszedł do wojska, trafiając do brygady filmowej, gdzie dostał formalne szkolenie i nakręcił film propagandowy o armii. Był eksperymentatorem, który odnosił też sukcesy komercyjne w nudnych adaptacjach sztuk teatralnych. Dał radę przejść na film dźwiękowy, WW2 dosięgnęła go dopiero we Włoszech, gdzie wrócił do Francji. Kręcił podczas okupacji (był wśród tych, co zaakceptowali wygraną Trzeciej Rzeszy i stwierdzili, że trzeba żyć dalej, więc robił co mógł, aby zachować francuską kinematografię), a w 1952 roku zaczął tworzyć produkcje telewizyjne i został tam na prawie 20 lat. Lubię: Nieludzka
1. Nieludzka
2. El Dorado
Abel Gance (1889-1981) Urodzony w Paryżu, rzucił szkołę w wieku 14 lat, by później przekonywać o tym, jak mu dobrze szło w szkole. W 1909 pierwszy raz wystąpił w filmie kierowany potrzebami finansowymi, postrzegając wtedy kino jako coś niedojrzałego. Po przejściu gruźlicy (wtedy rzadko człowiek wracał do zdrowia po takiej diagnozie) zaczął kręcić sam filmy w 1911 roku, gdzie dał radę łączyć eksperyment formalne (już wtedy kręcił pięciogodzinne filmy i odmawiał ich skracania) z sukcesem komercyjnym aż do 1917 roku, kiedy w końcu zaciągnęli go do wojska. Po powrocie stworzył trzy światowe arcydzieła, kończąc na Napoleonie, który wymagał trzech ekranów i trzech projektorów do wyświetlenia, a w finale każdy ekran był w innym kolorze, tym samym do złudzenia przypominając flagę Francji. Po okresie kina niemego pan Abel kręcił filmy – jak to ujął – „nie po to, aby żyć, ale by nie umrzeć”. W 1933 roku ożenił się trzeci raz i byli razem do jej śmierci. Nakręcił nawet film w stanie Vichy. Uciekł do Hiszpanii i wrócił do Francji po zakończeniu wojny. Krytycy przypomnieli o jego dokonaniach, a sam Abel na koniec zaczął kręcić dla telewizji. A potem umarł. Lubię: Oskarżam, Koło udręki
1. Koło udręki
2. Oskarżam!
Hal Roach (1892-1992) W Hollywood zjawił się w 1912 roku i zaczął od bycia statystą w filmach. W 1915 roku odziedziczył spadek i zaczął sam produkować krótkie komedie z kumplem Haroldem Lloydem, potem też z Flipem i Flapem oraz grupą dzieci znanych jako Our Gang. Od 1931 roku zaczął produkować pełne metraże. Założył własne studio w 1919 roku, przetrwało do 1961. W 1937 roku wszedł w spółkę z synem Mussoliniego. Drugi raz ożenił się w 1942 roku (wtedy też został wezwany do wojska) i byli razem do śmierci. Umarł w wieku ponad stu lat, przeżył troje ze swoich dzieci (w tym Juniora), a w 2020 roku oskarżono go o nadużycia seksualne w 1937 roku, wobec których się nie ustosunkował. Lubię: FROM HAND TO MOUTH, ASK FATHER
1. Ask Father
2. From Hand to Mouth
3. Billy Blazes, Esq.
4. Bumping Into Broadway
Gregory La Cava (1892 – 1952) Amerykański reżyser. Pracował w gazecie, studiował sztukę, zaczął być animatorem w studio filmowym. W 1913 roku został wynajęty do animowania serii shortów z bohaterem komiksów z gazety, co czynił do 1918 roku. Filmy aktorskie – jeszcze krótkometrażowe – zaczął robić w 1922 roku, ale sławę zyskał filmami z lat 30. Ostatni nakręcił w w 1947 roku, chociaż nie zawsze jego zasługi znajdowały się na piśmie. W 1940 roku drugi raz wszedł w związek małżeński, byli razem do jego śmierci. Lubię: Mój pan mąż
Mieczysław Krawicz (1893– 1944) Warszawski filmowiec – robił dekoracje, zarządzał produkcją, w końcu reżyserował. W 1939 roku plotki o tym, że jest Żydem, były podawane jako fakty – mimo to na początku WW2 wyświetlono jeszcze dwa jego filmy, które zrobił przed wybuchem wojny. Podczas okupacji ukrywał Żyda, prowadził sklep dla filatelistów i udawał, że współpracuje z Niemcami. Miał też udawać, że jest heteroseksualny Podczas Powstanie trzymał kamerę w ręku i oberwał w łeb od wybuchu bomby, zmarł cztery dni później. Jego ciało po perturbacjach trafiło w końcu na Powązki. Lubię: Sportowiec mimo woli
1. Sportowiec mimo woli
2. Dwie Joasie
3. Jadzia
Frank Borzage (1894 – 1962) Amerykański reżyser, który pracował w kopalni srebra, aby uzbierać na studia aktorskie. Zanim trafił w 1912 roku do Hollywood, był w drodze z grupą teatralną. W 1915 roku zaczął reżyserować, w 1953 roku trzeci raz ożenił się, ostatni film zrobił w 1960 roku (później jeszcze fragment kolejnego filmu zrobił, zanim musiał odejść ze względu na chorobę, Edgar G. Ulmer przejął produkcję), dwa lata później zmarł na raka. Lubię: SIÓDME NIEBO, SIÓDME PRZYKAZANIE
1. Siódme niebo
2. Siódme przykazanie
3. Śmiertelna zawierucha
4. Lazybones
Bert Glennon (1895 – 1967) Szkołę ukończył w 1912 roku, potem uczył jak być pilotem na potrzeby I wojny światowej. W 1915 roku stanął za kamerą (jako operator), w 1928 roku jako reżyser. Ostatni film wyreżyserował w 1932 roku, pierwszą nominację do Oscara (z trzech) za zdjęcia dostał w 1939 roku (Dyliżans). W 1942 roku urodził mu się syn, który też został operatorem, od Powrotu Jedi do Deadwood. Lubię: Wojna gangów. Kiedyś na TCM widziałem. Kopia była tak słaba, że ledwo co widziałem, ale no, niech będzie, że lubię.
Teinosuke Kinugasa (1896 – 1982) Japoński reżyser, zaczynający jako facet przebierający się za babę. Jak odkryto, że kobiety mogą być grane przez kobiety, to zaczął reżyserować i robił filmy. A potem umarł. Lubię: Szalony Paź.
Dziga Vertov (1896 – 1954) Urodzony w Białymstoku Dawid, po 1918 roku rusyfikował swoją godność. Studiował muzykę zanim uciekł przed Niemcami w stronę Moskwy. Zaczął pisać prozę i satyrę, a potem studia medyczne. W 1918 zaczął montować kroniki filmowe i zaczął poszukiwać sztuki w filmie, tworzył teorię filmu. W 1923 roku wszedł w związek małżeński i byli razem do jego śmierci. Lubię: Człowiek z kamerą filmową
1. Człowiek z kamerą filmową
2. Kino-Oko
Jean Epstein (1897 – 1953) Urodzony w Warszawie Francuski reżyser. Z Królestwa Warszawskiego w 1908 roku przeniósł się do Szwajcarii, potem zaczął we Francji studia medyczne. Pierwszy film nakręcił w 1922 roku (wtedy też zajął się teorią kina, wydając książkę), w 1926 roku zaczął pisać jako krytyk filmowy i literacki. Jego asystentem był Luis Bunuel. Tworzył aż do śmierci. Lubię: Wierne serce.
1. Wierne serce
2. Upadek domu Usherów
Norman Z. McLeod (1898 – 1964) Amerykański reżyser. Był pilotem podczas I wojny światowej, w 1926 roku wszedł w związek małżeński do swojej śmierci. Współpracował z wieloma komikami, a przed śmiercią zdążył zrobić odcinek Twilight Zone z Busterem Keatonem. Lubię: Końskie pióra
1. Końskie pióra
2. Małpi interes
Dimitri Kirsanoff (1899 – 1957) Estoński reżyser z czasów, gdy Estonia to ZSRR. Sam Dimitri to francuski reżyser. Bolszewicy zabili mu ojca (litewski Żyd) w 1919 roku i zaczął uciekać w stronę Paryża, gdzie doszedł w 1921 roku, tam dopiero przyjął imię Dimitri (w Estonii jeszcze był Markusem). Studiował wiolonczelę i do kina wszedł poprzez granie akompaniamentu niemym filmom. Nie miał pojęcia o technice, był samoukiem. Ostatni film zrobił w 1957 roku. Pierwszy w 1923 roku. Lubię: Ménilmontant.
Leon Trystan (1899 – 1941) Ukończył w 1921 roku Warszawską szkołę filmową założoną przez Rino Lupo, który był włosko-portugalskim reżyserem. Robił filmy. Gdy wybuchła wojna, był na Ukrainie. Pracował tam aż do ucieczki statkiem, który został storpedowany. Lubię: Piętro wyżej
Edward Buzzell (1895 – 1985) Amerykański reżyser. Jako aktor debiutował w 1928 roku. W 1932 jako reżyser pełnych metraży. W 1949 roku ożenił się trzeci raz i byli do jego śmierci razem. Lubię: Bracia Marx w cyrku
George Marshall (1891 – 1975) Podczas WW1 był operatorem kamery bojowej (nie wiem, jak przetłumaczyć „combat cinematographer”), poza tym pracował jako dziennikarz i mechanik, w Hollywood zaczął jako statysta, kaskader i w końcu został też reżyserem w 1916 roku. Potem nakręcił od cholery filmów i umarł. Lubię: Destry znów w siodle.
Najnowsze komentarze