Michelangelo Antonioni

Jakiś czas temu zetknąłem się z opowieścią o kobiecie, która wróciła do domu wcześniej: wyjechała na weekend z dziećmi, żeby jej facet mógł oglądać mecz w spokoju. Gdy wrócili, jego nie było – kaseta była nastawiona i nagrywała skończony mecz, w lodówce były kanapki, na stoliku obrączka. Nie było śladów walki czy czegoś w tym stylu – mąż musiał pójść do kolegów i tam oglądać. Następnego dnia nie wrócił, więc powiadomiono policję. Znaleźli samochód męża zaparkowany parę ulic dalej, ale po nim samym nie było śladów. Dopiero dziewięć lat później ustalono, że martwy człowiek 1500 mil dalej leżący na poboczu w wojskowym stroju to właśnie ten mąż. Zmarł na drugi dzień po zaginięciu. Do tej pory nie znamy odpowiedzi, co tam robił i dlaczego, ani jak się znalazł tak daleko – musiał mieć mniej niż 24h licząc od momentu rozpoczęcia nagrywania kasety. Chyba że ktoś inny zaczął nagrywać, tylko dlaczego?

To wszystko jednak nie ma znaczenia, a przynajmniej można na całą sprawę spojrzeć inaczej: jak to jest być tą żoną? Masz pewne całe życie z tym człowiekiem, miłością swojego życia. Nagle musisz to wszystko odwołać. I pogodzić się z tym. Znalezienie ciała czy poznanie odpowiedzi nie ma w tym przypadku znaczenia. Musisz żyć dalej.

I z tą myślą przypomniałem sobie Przygodę. Film, gdzie szukają zaginionej kobiety, ale nigdy jej nie znajdują. Stopniowo nawet przestaje ich to interesować. Ponoć w momencie premiery widzowie byli wściekli na Antonioniego, że ustawił taką zagadkę, by później jej nie rozwiązać. Osobiście jestem zaskoczony, że na koniec seansu w ogóle pamiętali, co było na początku, chociaż to może zbyt brutalne z mojej strony – w końcu nic innego w tym filmie się nie dzieje, więc logiczne, że pamiętają to jedno wydarzenie.

Żarty na bok – ludzie w tym filmie chcą odpocząć. Potrzebują przestrzeni, czasu, nie czują nic i boją się do tego przyznać przed samymi sobą. Sporym problemem jest fakt, że taka sytuacja jest omówiona w 95% przez dialog. Gadają i gadają, nic nie znacząc. Kręcą się po różnych lokacjach, jakby szukając okazji do pokazania ulotności – mężczyźni obracają się na ulicy za kobietą, której nigdy już więcej nie zobaczą; klucze przewracają farbę i kłótnia o to zanika, gdy pobliski kościół się otworzy. Zdjęcia czasami coś zrobią, jak finałowy kadr pokazujący bohaterów po stronie jednej połówki. Generalnie mało w tym filmowości albo przekonania lub zdecydowania. Cały czas odnosiłem wrażenie, że ekipa kręci się po mieście i czasami włączy kamerę.

Największa przeszkoda to jednak sposób, w jaki Antonioni widzi ludzi. Pisałem to już przy Czerwonej pustyni: ludzie oczami Antonioniego. Nie zwykli lub normalni ludzie, ale konkretni ludzie, pełni wad i słabości, ujęci jakby reprezentowali zwykłych i normalnych ludzi. Symbolika jest tu wymówką do tak gwałtownego przyspieszenia narracji, że jakby było jeszcze szybciej, to fabularnie pokrywałoby się ze zwykłymi pornosami. – Gdzie twoje koleżanka?; – Nie wiem; – To co, seks? Tym ludziom naprawdę bardzo daleko do czegokolwiek normalnego, a już szczególnie do głębszych przeżyć i emocji. Odbierają rzeczywistość w pobieżny sposób, na ślepo, niczym niezainteresowani. Oni nie są dobrym „narzędziem” do opowiadania o skomplikowanych stronach życia, stawiania im czoła. Tacy bohaterowie raczej nie mają problemu z tym, że każdy dzień ich życia jest taki sam. I nie są zainteresowani poznaniem samych siebie.