Doskonali reżyserzy potrafią człowieka oszukać i zrobić świetny film z niczego.

 

Na papierze nie jest to wartościowy film – zbiegi okoliczności kują w oczy, fabuła ma dziury logiczne, nie da się tego brać na poważnie. To opowieść o zagadce, której odpowiedź: „Kto jest mordercą?” dla większości widzów będzie wiadome na długo zanim film to odkryje. Morderca w oczywisty sposób porusza się w przebraniu i nikomu przez myśl nie przechodzi szukać kogoś innego, kto nie nosi takiej peruki. Nikt taki nie wychodził z budynku – ale wychodził ktoś inny, kogo tam nie powinno być, więc zapytajcie go, co tam robił? Nie? No cóż.

 

Możliwe jednak, że nawet nie będziecie na to zwracać uwagi, ponieważ całość jest aż tak dobrze wyreżyserowana. Tak po prostu. Każdy moment został tak wyciśnięty, że ogląda się go z gębą przy kolanach. Ile tutaj napięcia, zagrożenia i wyczekiwania na dalszy rozwój wypadków! Scena morderstwa w windzie, gdzie wszystko wydaje się zrealizowane w zwolnionym tempie, z kamerą robiącą zbliżenia na lustro, odbicie światła w narzędziu zbrodni, obserwacja oddechu świadka… Dreszcze miałem podczas oglądania, dreszcze! Scena osaczenia na dworcu, z wykorzystaniem szerokiego ekrau, gdzie po bokach mają miejsce istotne wydarzenia – i w ogóle cały koncept zamknięcia w wagonie z mordercą, chociaż nikt o tym nic nie wie. Poza widzem, oczywiście. Jest nawet coś, co wydaje się ziszczeniem mojego marzenia o stworzeniu filmowego odpowiednika piosenek polifonicznych L-M Mirandy, gdzie kilka postaci mówi jednocześnie i słowa nie idzie zrozumieć, jednak chodzi o melodię zbudowaną z tych głosów. De Palma zdecydował się podzielić ekran i w każdej połowie oglądamy inną scenę w tym samym czasie. To trzeba zobaczyć. Naprawdę obejrzyjcie ten film z myślą nie o tym, co oglądacie, ale jaką różnicę robi to, jak to zostało zrealizowane. Jeśli potrzebujecie ułatwienia to wyobraźcie sobie, jak to, co oglądacie, byłoby zrobione przez typowego, współczesnego reżysera. I na czym polega różnica.

 

Naprawdę chciałem ten film lubić. Nawet nie bardzo zwracałem uwagę na to, czy to jest film nienawidzący kobiet albo odmiennych seksualności – to raczej trzeba przeanalizować całość. Powiedzmy jednak, że ten film robi coś podobnego do Psychozy, tylko z innym zaburzeniem… Które chyba nie jest zaburzeniem ani chorobą, ale film je tak przedstawia. I w sumie wynika z tego, że taka osoba może być mordercą, jeśli czegoś się z tym nie zrobi, ale w mojej opinii chcieli chyba tylko być po stronie takich osób i pokazać, że ich potrzeb nie wolno ignorować albo lekceważyć. W takim sensie, że to, czego oni chcą, jest naprawdę ważne. Efekt jednak to inna sprawa. No i trudno.

 

Tak naprawdę spokojnie mógłbym dać wyższą ocenę. To był pasjonujący, trzymający w napięciu spektakl i najlepsze giallo, jakie oglądałem*. Tylko film się nie chciał skończyć. Myślałem, że już po ptakach, a tu jeszcze jakiś kwadrans, który jest pełen debilizmów… I nie mogę dla nich znaleźć uzasadnienia. Bo co? Bo musieli mieć jeszcze scenę z prysznicem, żeby hołd był kompletny? Naprawdę po to trzeba było pielęgniarki zabitej przez pacjenta, który sobie leży? A piętro wyżej jest cała widownia? I przez 5 minut oglądamy, jak morderca ukrywa się w pełnym świetle? I jeszcze nawiązanie do Halloween udało się zmieścić. A raczej: nie udało się. Tutaj już reżyser przesadził, te sceny były niepotrzebne.

 

*technicznie rzecz biorąc, to nie jest giallo.